Мэдээ, мэдээлэл / transparency_anu / 27/09/2016

Малайзийн нийслэл Куала-Лумпур хотноо 2015 оны 8-30 аас 9-1ны хооронд ''Транспэрэнси Интернэшнл'' байгууллагын чуулган хуралдаж дэлхийн 115 орны 300 гаран төлөөлөгч оролцлоо.

Энэхүү хурлын 2 дахь өдрийн хурлаар "Авлигатай тэмцэх" асуудал дээр тулгамдсан асуудал үүсээд байгаа Малайз,Тунис ба Монгол улсуудад хандаж албан мэдэгдлийг гаргалаа.

Энэхүү албан мэдэгдлийг гаргахын өмнө эдгээр орнуудад үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг тус тусад нь хэлэлцэв.Тухайлбал Малайз улсад Ерөнхий сайд нь 700 сая долларыг хувийн дансандаа шилжүүлэн авсан нь илэрсэн бөгөөд үүнийгээ сонгуулийн хандив хэмээн тайлбарлаж мөрдөн шалгаж байсан Малайзийн АТГ ажилтнуудыг хомроглон халсан асуудал түүнийг тойрон үүсээд байгаа асуудлыг хэлэлцсэн бөгөөд Малайз ба Индонез улсад "Авлигатай тэмцэх" асуудалд улс төрчид нөлөөлж эхэлсэнээс хойш шудрага ёсны төлөөх жагсаал цуглаан тасралтгүй үргэлжилж байгаа бол Тунис улсад Тунисийн хувьсгалын өмнө хууль бусаар хөрөнгөжсөн албан тушаалтнууд өршөөлийн хууль санаачлан батлуулахаар оролдож байгааг мөн хэлэлцэв.Монголд баталсан өршөөлийн хууль нь авилгачдыг өршөөх хууль болон батлагдсаныг хуралдааны явцад хэлэлцэж олон төлөөлөгч саналаа хэллээ.Төв азийн орнуудад ардчиллын үлгэр жишээ болж байсан Монгол улсад анхны ардчилсан сонгууль байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан баталсан өршөөлийн хууль нь НҮБ-ийн конвенцийг зөрчсөн авлигачдыг өөхшүүлсэн хууль болж хувирсаныг ихээхэн шүүмжилж байв.Монгол улсын парламентын баталсан хууль түүний тойрон үүсээд байгаа асуудал нь бүхэлдээ Монгол улс Авлигын хямралт байдалд орох үүнээс улбаалан Малайз ба Индонез улсуудад үүссэний адил улс төр эдийн засгийн тогтвортой байдал үүсэх нөхцөл бүрдэх эрсдэлтэйг байгааг төлөөлөгчид анхааруулж байв.

Хэлэлцүүлгийн төгсгөлд санал өгөх эрх бүхий 115 улсын эрх бүхий "Tранпэрэнси Интернэйшнл" байгууллагын удирдах зөвлөлийн дарга нар олонхийн саналаар дараахь мэдэгдлүүдийг батлав.Малайзын засгийн газарт хандан авлигын хэргүүдийг шалгах ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцохгүй саад хийхгүй байхыг уриаллаа.

Монгол улсын хувьд өршөөлийн хуулийг батлан авлигын хэргээр шалгагдаж байгаа хүмүүсийг хамруулан өршөөхөөр шийдвэрлэсэн нь шудрага ёсыг уландаа гишгэсэн тэмдэглэж буруу шаав."Tранпэрэнси Интернэйшнл" энэхүү чуулганаар баталсан албан ёсны мэдэгдлүүдийн дагуу Монгол улсад шахалт үзүүлэх бүхий л арга хэмжээг авч ажиллан Монголын парламентын гаргах шийдвэрийг анхааралтай ажиллах болно.

Энэхүү хуралдааны дараагаар Малайз улсын нийслэлийн хамгийн том хурлын ордон IPPC-д Дэлхийн 130 гаран орны 1200 төлөөлөгчид оролцсон Авлигын эсрэг Олон улсын 16-р их хурал хуралдлаа.Анхны хурлыг 20 гаран жилийн өмнө Хонкконгын Авилгатай тэмцэх газар санаачлан хийж байснаас хойш олон улсын Авилгын эсрэг хамгийн том хурал болон хувирчээ.Энэ жилийн хурлын уриа нь Авлигачид ял шийтгэлгүй үлдэх явдлыг эцэс болгоё уриан дор болсон.

Хурлын нээлтэд үг хэлэх ёстой байсан Малайзын Ерөнхий сайд Нажиб Разак өөрийн оронд засгийн газрын сайдаа илгээсэн нь авлигын хэрэгт холбогдон олон улсад өөрийн нэр хүндээ алдсанаас нүүрээ хийх газаргүй болсон явдлын илрэл байлаа.Авлигын эсрэг Олон хурлын даргалагч Акера Муна хурлын нээлтэнд 'Авилга авсан бол түүний ял шийтгэлээ хүлээхэд бэлэн байх ёстой' гэж мэдэгдсэн бол "Tранпэрэнси Интернэйшнл" байгууллагын удирдах зөвлөлийн дарга "Хосе Угаз" хурлын нээлтэн дээр мянга мянган хүмүүс 'Авлигачдад та нарт гишгэх газаргүй болсон' гэдгийг хэлж байна хэмээн мэдэгдлээ.Хосе Угаз өөрийн даргалан хэлсэн салбар хуралдаан дээр Монгол улсад батлагдсан авлигачдыг өршөөх хуулийн талаар мөн шүүмжилж авлигачид ял шийтгэлээс мултрахын тулд юу ч хийхээс буцахгүй байгааг онцлов. http://16iacc.org/about/declarations/)

Хурлын төгсгөлд гаргасан мэдэгдэлд улс орон бүрийн засгийн газар,иргэний нийгмийн байгууллагууд иргэд,залуучууд хамтран шинэлэг,ил тод хариуцлагатай тогтолцоог бий болгон авлигачид ял шийтгэлгүй үлдэхээс сэргийлэх ёстой хэмээн цохон тэмдэглэжээ.Эс бөгөөс авлигын эсрэг тэмцэлд ялагдах эрсдэлтэй бөгөөд тухайн нийгэмд шударга бус байдал ноёрхож эерэг өөрчлөлт үгүй болно гэжээ.Өндөр түвшний авлигачдын эсрэг нийгмийн шудрага хүчин тэмцэх ёстой бөгөөд авлигачид шийтгэлгүй үлддэг нийгэмд шинэчлэгдэн хөгжиж чадахгүй гэжээ.

Малайзд хуралд оролцогчид бид авлигачид ял шийтгэл хүлээх ёстойг онцлохоос гадна тэд хулгайлсан эд хөрөнгөө буцаан төлөх ёстойг онцолж байна хэмээн мэдэгдсэн бөгөөд гадаад орнуудад зувчуулсан эд хөрөнгийг эргүүлэн авчрахад ихээхэн анхаарал тавин ажиллах ёстойг онцлов.

Хуулийн шударга тогтолцоог бий болгон хулгайлагдсан хөрөнгийг эргүүлэн авчирч авлигачдад ял шийтгэлийг олгосноор нийгэмд шудрага ёсонд итгэх итгэл бий болох ёстойг хурлын төгсгөлд онцлов.

Мэдээ, мэдээлэл / transparency_anu / 15/09/2016

Энэхүү эвсэлд дэлхийн бусад орнуудад хэрхэн байгуулагдсан бэ?

Анх 2008 оны 5-р сард Англи улсын Лондон хотод “Эм зүйн салбарын ил тод байдал” олон улсын эвсэл байгууллага эрүүл мэндийн салбар, эм зүйн салбарт сайн засаглал, ил тод байдлыг нэвтрүүлэх зорилгоор байгуулагджээ. Улмаар дэлхийн хэмжээнд 2009-2010 онуудад Гана, Жордан, Киргизстан, Перу, Филиппин, Уганда, Замби зэрэг 7 улс орнуудад эм зүйн салбарын ил, тод байдлыг сайжруулах эвслүүд байгуулагдан өргөжиж байна. Эдгээр улс орнууд нь эм зүйн удирдлагын ил тод байдлыг бэхжүүлэх төсөл хөтөлбөрүүдийг амжилттай хэрэгжүүлсэнээр эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тогтолцоонд авилгаас сэргийлэх Дэлхийн санаачлагад ихээхэн хувь нэмрээ оруулж байна.

Манай улсын хувьд “Эмийн салбарын ил тод байдал” эвсэл нь 2015 оны 2-р сард Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын санаачилга болон санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр үүсгэн байгуулагдсан. Эвсэлд Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын Монгол дахь Суурин төлөөлөгчийн газар, “Транспэрэнси Интэрнэшнл-Монгол” ТББ, “Эм зүйн мэргэжлээр төгсөгчдийн холбоо” ТББ, Нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтнүүдийн нийгэмлэг, Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний их сургуулийн Эм зүй био-анагаахын сургууль зэрэг байгууллагууд нэгдэн орсон.

Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв Эмийн салбарын ил тод байдал” эвсэл хамтран ажиллах санамж бичгийг зурсан болно.

Энэхүү ажлын хүрээнд АТГазартай мөн хамтран ажиллаж байна

Энэхүү “Эмийн салбарын ил тод байдал” байгууллага нь төрийн, хувийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран эм зүйн салбарт ил тод байдлыг сайжруулах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байна. Бидний алсын хараа бол Монгол улсад эм зүйн салбарын сайн засаглал, ил тод байдал бүхий тогтолцоог бий бол гол зорилго бол Төрийн, хувийн болон төрийн бус байгууллагууд болон бусад оролцогч талуудтай хамтран эмийн худалдан авалт, хангамж, эмийн жор бичилт, үнэ, эмийн түгээлт, хэрэглээнд ил тод, хариуцлагатай байдлыг нэвтрүүлж төрөөс эмийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэхэд төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшлийн түншлэлийг бэхжүүлж, эм зүйн салбарын ил тод байдлыг хангах болно.

Эдгээр зорилгод хүрэхийн тулд ямар зорилт тавин ажиллаж байна бэ?

Бид дараахь зорилтуудыг тавиад ажиллаж байна. Төрийн байгууллага, хувийн болон иргэний нийгмийн байгууллагуудын төлөөлөл оролцуулан эм зүйн салбарын ил тод байдлыг тодорхойлох мэдээ, мэдээллийг цуглуулах, мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, улмаар нотолгоонд суурилсан шийдвэр гаргах, бодлого боловсруулахад хамтран оролцох;

• Шийдвэр гаргагч, бодлого боловсруулагч нарт эм зүйн удирдлагын ил тод байдлын талаар мэдээлэл, нөлөөлөл сурталчилгааны үйл ажиллагаа явуулах;
• Эмийн талаар иргэд олон нийтэд үнэн зөв мэдээлэл, сургалт сурталчилгаа явуулж тэдний мэдлэг, хандлага болон дадлыг өөрчлөх;

Бид 2016 оны 5 сараас ЭМСЯ, ДЭМБ, ЭМХтөвтэй хамтран Эмийн салбарын Ил Тод байдлын үнэлгээг хийхээр ажиллаж байна. Бидний хамтран ажиллах гол байгууллагууд бол дараахь байгууллагууд болно.

• Олон улсын байгууллагууд: Транспэрэнси Интернэшнл - ОУБ, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ), Азийн хөгжлийн банк (АХБ), “Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил хөтөлбөр -4” төсөл;
• Төрийн байгууллагууд: Эрүүл мэнд, спортын яам (ЭМСЯ), Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар (МХЕГ), Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв (ЭМХТ), Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хороо (ЭМЁХ), ЭМСЯ-ны харъяа эмнэлгүүд, Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэн, Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар, Аймаг, нийслэлийн эрүүл мэндийн газар;
• Боловсролын байгууллагууд: Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний их сургууль (АШУИС)-ийн Эм зүй био-анагаахын сургууль, Нийгмийн эрүүл мэндийн сургууль;
• Хувийн байгууллагууд: Эмийн үйлдвэрлэгчид, импортлогчид, бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа эрхэлдэг компаниуд, эмийн сангууд;
• Төрийн бус байгууллагууд: Эм зүйн мэргэжлээр төгсөгчдийн холбоо, Монголын эм зүйн байгууллагуудын нэгдсэн “Эм” холбоо, Монголын эм хангамжийн байгууллагуудын холбоо болон бусад эрүүл мэндийн чиглэлээлр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллагууд;
• Иргэний нийгмийн байгууллагууд болон иргэд; өвчтнүүдийн эрх ашгийг хамгаалах холбоод, хөнгөвчлөх эмчилгээ, диабетийн хобоод гэх мэт
• Бусад байгууллагууд: Авлигатай тэмцэх газар (АТГ), Гаалийн ерөнхий газар (ГЕГ), Цагдаагийн ерөнхий газар (ЦЕГ), Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар (ШӨХТГ), Монголын Үндэсний Худалдаа Аж үйлдвэрийн танхим (МҮХАҮТ), Худалдан авах ажиллагааны газар, Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар (НДЕГ).

Цаашдын хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа

• “Эм зүйн салбарын ил тод байдал” эвслийн Удирдах зөвлөлийн дүрэм, журам боловсруулах;
• “Эм зүйн салбарын ил тод байдал” эвслийн стратеги, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах;
• Эм зүйн удирдлагын ил тод байдлын үнэлгээг бусад оролцогч талуудтай хамтран явуулах;
• Шийдвэр гаргагч, бодлого боловсруулагч нарт эм зүйн удирдлагын ил тод байдлын талаар мэдээлэл, нөлөөллийн үйл ажиллагаа явуулах;
• Эмийн талаар иргэд олон нийтэд зориулсан мэдээлэл, сургалт сурталчилгаа явуулж тэдний мэдлэг, хандлага болон дадлыг өөрчлөх;
• Бусад улс орнуудын эм зүйн салбарын ил тод байдлын талаар туршлага солилцох;
• Эм зүйн удирдлагын ил тод байдлыг эрчимжүүлэх чиглэлээр төсөл, хөтөлбөр боловсруулах хэрэгжүүлэх;
• Эвсэлд гишүүн элсүүлэх ажил өрнуулж үйл ажиллагааг бэхжүүлэх, өргөжүүлэх;
• Эм зүйн чиглэлийн сургалт, семинар зохион байгуулах; сургалт, семинарт хамрагдах.

Та саяхан олон улсын хуралд оролцсон гэсэн энэ талаараа тодруулахгүй юу?

• Миний бие 2015 оны 11 сард ДЭМБ зүгээс зохион байгуулсан Эмийн салбарын ио тод байдлыг бэхжүүлэх олон улсын хуралд оролцоод ирлээ. Энэ хуралд Эмийн салбар дахь сайн засаглалын 10 жилд юу хийв, Номхон далайн Зүүн Өмнөд бүсийн орнууд дахь Эмийн салбарт хийж буй үнэлгээ, Баруун бүсийн орнууд дахь эмийн хангамж хүртээмж , Малайз, Тайланд , Филиппины улсууд дахь эмийн салбар дахь сайн засаглалын ололт амжилт, олсон амжилт, Улс орнууд дахь эмийн суртачилгаа маркетинг , Тайландын эм зүйчдийн дунд ёс зүйн кодыг нэвтрүүлсэн туршлага, Ил тод байдал ба хариуцлага тогтолцоо ба Сингапурын туршлага, Филиппинд өвчтний эрх ашгийг хамгаалах байгууллагууд юу хийж чаддаг бэ?, UNDP – Global Anticorruption Initiative –GAIN байгууллагаас хийж буй ажлууд, Бангладешийн туршлага, ADB CoRE туршлага ,Эмийн салбар дахь ашиг сонирхлын зөрчил гэж юуг хэлэх бэ?, Эмийн салбар дахь Үндэсний ил тод байдал ба хариуцлагын үнэлгээг хийж буй ДЭМБ мэдээлэл зэрэг илтгэлүүд тавигдсан. Жишээ нь сүүлийн 10 жилд эмийн салбартямар дэвшил гарав гэхээр Худалдан авалт сайжирсан, эмийн салбарын хуулийн орчин ба ил тод байдал үнэ, бүртгэл, ашиг сонирхлын зөрчил зэрэгт эерэг өөрчлөлт гарсан. Цаашдаа ДЭМБ зүгээс техник тусламж, үнэлгээний аргачлал, туршлагуудаа хуваалцах, хамтын ажиллагаа ба ил тод байдлыг бүх улс орнуудад нэвтрүүлэх чиглэл барьна гэдгээ мэдэгдсэн. Улс орнуудын хувьд Үндэснийн хэмжээнд улс орнууд юу хийх ёстой бэ? Ил тод байдал, хариуцлага, оролцоо, ёс зүй, хуулийн хэрэгжилт зохицуулалт, тэгш эрх, удирдан чиглүүлэх, бодлогы бичиг баримтуудыг гаргах, төлөвлөх ажлуудыг хийх шаардалагатай гэдгийн онцолж байв. Номхон далайн Зүүн бүсийн орнуудад хийгдсэн Эмийн салбар дахь нөхцөл байдлын судалгаа хийсэн бөгөөд энэ аргачлалаар 2 долоо хоногт эмийн хангамж, эмийн сонголт, эмийн хэрэглээ, эмийн зохицуулалт, эмийн талаархь бодлого хэсэгт судалгаа хийсэн ба Үр дүн - Хангамж сул, Зохисгүй хэрэглээ, зохицуулалт сул, бодлого хэрэгждэггүй гэж гарсан. Зөвлөмж-цахимжуулах, нөөцийг бэхжүүлэх хүн ба хөрөнгө, хэрэглээ ба бодлого дээр өндөр түвшний зохицуулалт шаардлагатай гэж зөвлөсөн. Малайзын туршлага бас их сонирхолтой байв. Малайз дахь эмийн сайн засаглалын туршлага нь Салбар хоорондын яамдуудын хамтын ажиллагааг бэхжүүлсэн, Худалдан авалтаа ил тод боловсронгуй болгосон,Женерик эмийг дэмжсэн-жорыг химийн нэрээр бичдэг хууль,Дотоодын эмийг давуу эрхээр худалдан авдаг ба эмийн зүгээс төрийн Бодлого дээрээ эмийн хүртээмж, үнэ, зохистой хэрэглээг гол чиглэл болгож үзсэн. Эмийн салбар дахь сайн засаглалын Тайландын туршлага бол тэд улс орнууд болгонд тулгарч буй асуудал өөр байна, түүнд тохирсон стратеги чухал, эмийн ил тод байдалд оролцоо-иргэд, төрийн бус байгууллага, сошиал медиа чухал гэж байв .Филиппин улс Эмийн салбарын ил тод байдлын төр ба хувийн хэвшил, төрийн бус ба иргэдийн хамтарсан эвслийг байгуулан ихээхэн амжилт олсон орон. Хямд эмийн хууль, женерик эмийн хууль, эмийг багцлан хямдаар худалдах хууль, улсын мэдлийн эмийн бөөний төвүүдийг бүсчлэн байгуулсан. Мөн өвчтнүүдийн эрх ашгийг хамгаалах холбоод нь маш хүчтэй ажиллаж байгаа.

Эмийн чанар хүртээмж нь хүний эрхтэй хэрхэн холбогддог бэ?

• Үндсэн хуулиар олгогдсон Хүний эрх, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний хүртээмжтэй шууд холбогдоно. Бүх Нийтийн Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд хамруулах- Universal Health Coverage нь хүний рэхийн тэгш байдал , санхүүгийн хамгаалалт, эрүүл мэндийн үйлчилгээ авсанаас санхүүгийн хүнд байдалд орохгүй байх, чанартай хэрэгтэй үйлчилгээг авах, урьдчилан сэргийлэлт, эрүүл мэндийг дэмжих, эмчилгээ, нөхөн сэргээлт, хөнгөвчлөх эмчилгээтэй салшгүй холбоотой юм. Зөвхөн Монгол гэлтгүй олон оронд Баруун бүсийн орнууд дахь нийтлэг бэрхшээл нь хуулийн орчин ба зохицуулалт сул, Эмийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай санхүүгийн ба хүний нөөц, Эм хангамжийн чанар ба ил тод байдалд хяналт тавих байгууллагуудын хэрэгжилтийг хангах байгууллагуудын чадамж ба Ил тод байдал ба хариуцлагын тогтолцоо сул байна. Бүх Нийтийн Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд хамруулах- Universal Health Coverage хангах шаардлагатай эмийг худалдан авах санхүүгийн боломжгүй, Өвчтнүүдээс төлөх төлбөр өндөр, ядууст хүрэлцээгүй,Нотолгоон дээр үндэслэж ил тодоор шаардлагатай эмийг худалдан авдаггүй , зохистой хэрэглээ сул байгаа зэрэг нь Монгол улсын хувьд ч тулгамдаад байгаа асуудал юм.

Эмийн салбарын ажилчдын ёс зүй асуудал хэр чухал бэ?

• Ашиг сонихрлын зөрчлийг эмийн салбарт хэрхэн сэргийлэх бэ? Сэдвээр их сонирхолтой илтгэл тавигдсан. Марк Родвин гэх хуульч уг илтгэлдээ , Эдийн засгийн сонирхол шалтгаант Ашиг сонирхлын зөрчил- эмч, төрийн албан хаагчид бол Итгэл үнэмшлийн Ашиг сонирхлын зөрчил – судлаачдаас гардаг гэж хэлж байсан. Шийдэл нь эдгээр хүмүүс -Хувийн сектороос харилцааг нь таслах, Хувийн сектор дахь оролцоог , бизнес эзэмшлийг зогсоох, Төрийн ажлыг хийж байх үед болон ажлаас гарсны дараахь хязгаарлалт хийдэг байх, Хөрөнгө Орлогын Мэдүүлэг ба Ашиг Сонирхлын Мэдүүлэг бөглүүлэх, ил тод байдлыг нэвтрүүлэх гэж онцолж байв. Мөн Төрийн албан хаагч ба эмзүйчдийн ёс зүйн асуудлууд сэдвээр Жон Жексон, Австралийн Эм Зүйчдийн холбооны зүгээс илтгэл тавьсан. Тэрээр эм зүйчид нотолгоон дээр суурильсан, урьдчилан сэргийлэх ,шинэлэг , судалгааг дэмждэг эмийн аюулгүй байдал, зохистой хэрэглээг чухалчилдаг хүмүүс байх ёстой гэж онцолж байсан. Эмийн суртачилгаан дээр бол гадны орнууд эмийн суртачилгааг хянах хороог байгуулан хажууд нь иргэд ба ТББ ажиллаж байхаар зохицуулалт хийжээ.

НҮБ ба Азийн хөгжлийн банкны зүгээс эмийн чиглэлээр ямар ажлуудыг хийдэг бэ?

• НҮБ Хүн Амын Хөгжлийн сангаас Эмийн бодлогыг дэмжих-Салбар хоорондын уялдааг хангах, салбар дотроо авлигын эсрэг бодлогын бичиг баримтууд гаргахад дэмжлэг үзүүлэх, чадавхийг сайжруулах-Төр ба ТББ иргэд хяналт хйих чадвар ,ухуулга мэдээлэл суртачилгаа- Авлигын эсрэг өдөр, Мэдлэг ба менежмент –судалгаа, суралцах чиглэлээр дэмжлэг үзүүлдэг бол Азийн хөгжлийн банкны зүгээс Үндэсний Эмийн Зохицуулалтын бүтцийг дэмжих, Эрүүл мэндийн дэд бүтцийг, ил тод засаглал ба санхүүжилтийг дэмжих, Нийгмийн эрүүл мэндийг бэхжүүлэх, Чанартай хямд хүртээмжтэй эмийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ажилдаг. Төгсгөлд нь Манай улсын хувьд Эрүүл Мэндийн Хөгжлийн төвийн эмийн зохицуулалтын албыг бэхжүүлэх, эмийн зохистой хэрэглээг хэрэгжүүлэгч төрийн байгууллага бэхжүүлэн АНУ зэрэг орны FDA мэт хүчирхэг байгууллага болгон бэхжүүлэхийг Азийн хөгжлийн банкны зүгээс зөвлөдөг бөгөөд энэ нь ч манай улсын үндэснийн аюулгүй байдал ба иргэдийн эрүүл мэндэд ихээхэн чухал зүйл гэж би боддог .

Хамтарсан хэвлэлийн бага хурлыг дэлхийн антибиотик тэсвэржилтийн өдрөөр буюу 2015 оны 11-16 нд хийв

Эвслийн анхдугаар чуулганд төр ба төрийн бус байгууллагын олон төлөөлөл оролцлоо

Эмийн Салбарын Ил Тод Байдлын эвсэл ба Эрүүл Мэндийн Хөгжлийн төв хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа

Мэдээ, мэдээлэл / transparency_anu / 14/09/2016

2015 оны Авлигын төсөөллийн индексийн дүнг дэлхий даяар 2016 оны 1-р сарын 27-ны өдөр зарлаж байгаатай холбогдуулан Транспэрэнси Интернэшнл байгууллагын ТУЗ-ын дарга Хосэ Угаз мэдэгдэл гаргасан байна.Тэрээр хэлэхдээ судалгаанд хамрагдсан 168 орны гуравны хоёр нь "50'' онооноос доош оноо авчээ.("100" оноо авбал авилгагүй гэж үздэг бол "0" оноо авбал өндөр авилгатай орны тоонд ордог).Энэ нь авлигын асуудал дэлхийн дийлэнх оронд ноцтой асуудал хэвээр байгааг харуулж байна.Гэсэн хэдий ч 2015 онд дэлхийн өнцөг булан бүрт иргэд авлигын эсрэг тэмцэж,жагсаж,эрх баригчдад өндөр түвшний авлигын эсрэг жинхэнэ ёсоор тэмцэх цаг нь болсныг хатуу сануулсан жил байлаа.Өндөр түвшний авлига нь эрх мэдэл бүхий цөөнх нь албан тушаалаа ашиглан хөлжиж олонхид болон нийгэмд ноцтой хор уршиг хохирол учруулдгаараа хамгийн аюултай үзэгдэл байдаг бөгөөд ихэнх тохиолдолд өндөр түвшний өндөр түвшний авлига үйлдэгчид хуулийн хариуцлага хүлээхгүй байгаа нь харамсалтай явдал юм гэжээ.

Өнгөрсөн онд "Транспэрэнси Интернэшнл" байгууллага өндөр түвшний авлигачдыг нэр дэвшүүлэн нэрлэж санал өгөх unmaskthecorrupt.org сайтыг ажиллуулж эхэлсэн бөгөөд дэлхийн улс орнуудад иргэд нь өндөр түвшний авлигын хэргийг илрүүлэн ял шийтгэл хүлээлгэхийг хүсэж байгааг тодорхойлох зорилготой юм.

Авилгын төсөөллийн индекс 2015 оны дүнгээс харахад Бразил улс өнгөрсөн оноосоо "5" оноо дутуу авч 7 байраар хойшилж 76-р байранд орсон байна.

"Петробас" компанийг тойрсон авлигын асуудал энд нөлөөлсөн бөгөөд үүнийг шудрага шүүхээр шийдэж чадсанаар авлигыг зогсоож чадсан байна. 2015 оны сайн мэдээнүүдийн нэг нь өндөр түвшний авлигын эсрэг тэмцсэн Монгол улс, авлигын эсрэг шүгэл үлээгчд-ийн эрхийг хамгаалсан Гватемал зэрэг улсуудын ард түмний тэмцэл,тэдний ялалтыг онцлох нь чухал юм гэж тэрээр мэдэгдсэн байна.

2015 оны Авлигын төсөөллийн индексийн дүн

Авлигын төсөөллийн индекс нь 168 орны төрийн албан дахь авлигын төсөөллийн ур дүнг харуулдаг.Дани улс сүүлийн 2 жилд хамгийн өндөр оноо авч хамгийн авлигагуй цэвэр орноор тодорч тэргүүлж байгаа бол Хойд Солонгос ба Сомали улс 8 оноо авч баян ходоод болжээ.Тэргүүлж буй орнуудад дараах нийтлэг шинжүүд илэрч байна. Хэвлэлийн эрх чөлөө,төсвийн зарцуулалтад тавих иргэдийн хяналт хүчтэй,шүүх засаглал нь шударга,баян ба ядуу хүмүүст тэгш хандах,төрийн бусад байгууллагуудаас хараат бус байдал зэрэг орж байна. Хамгийн доод оноо авсан улс орнуудад ажиглагдаж буй нийтлэг шинж нь дайн тулаантай,засаглал нь сул,цагдаа ба шүүх засаглал нь сул,хараат байдал,хэвлэлийн эрх чөлөө сул зэрэг шинж ажиглагдаж байна.

Сүүлийн 4 жилд ахиц дэвшил сул орнуудын тоонд Бразил,Австрали,Ливи,Испани,Турк зэрэг улс орнууд орж байгаа бол Грек,Сенегал ба Их Британи зэрэг улс орнууд дэвшил гаргасан байна.

Авлигын төсөөллийн индекс нь төрийн албан дахь авлигыг дүгнэсэн экспертүүдийн үнэлгээнд үндэслэн гаргадаг.Улс орнуудын авч буй өндөр оноо нь нээлттэй ил тод засаглал болон эрх баригчдын иргэдийн өмнө хүлээх хариуцлагын тогтолцоотой шууд холбоотой байдаг.Харин бага оноо авсан улс орнуудад авлига өндөр,авлигын хэрэг ял шийтгэлгүй өнгөрдөг,шүүх цагдаа нь шударга бус байдаг байна.

Монгол Улс 2012 онд 36 оноо 94-р байр,2013 онд 38 оноо,2014 онд 39 оноо 80 байр,2015 онд 39 оноогоор 72-р байрыг эзэлжээ.2012 оноос эхлэн тооцоолох аргачлал болон онооны үнэлгээ өөрчлөгдсөн учир 2012 оноос өмнөх оноог түүнээс хойших оноотой харьцуулах боломжгүй.Монгол Улсыг доор дурдсан засаглал ба бизнес орчны чиглэлээр ажилладаг хараат бус институцүүдын экспертүүд үнэлж мэдээллийн эх сурвалж болон тайлбараа илгээдэг юм.2015 оны оноог 2014 онтой харьцуулсан үзүүлэлтийг хаалтад хийж харьцуулсан болно.

Манай улс өнгөрсөн онтой харьцуулахад Bertelsmann Foundation-Transformation Index 2016(засаглалын шилжилт ба менежмент)үнэлгээгээр оноо алдсан байна.

-Bertelsmann Foundation-Transformation Index 2016 - 36(40)

-Economist Intelligence Unit-Country Risk Ratings 2015 - 38(38)

-IHS Global Insight-Country Risk Ratings 2014 - 42(42)

-IMD-World Competitiveness Yearbook 2015 - 37 (анх удаа)

-Political Risk Services International-Country Risk Guidance 2015 - 31(31)

-World bank-Country Policy and Institutional Assessment 2014 - 47(47)

-World Economic Forum-Executive Opinion Survey 2015 - 42(41)

-World Justice Project-Rule of Law Index 2015 - 35(32)